De ultieme hoofdpersoon
Deze week sluiten we de schrijftips over romanpersonages af met de nagenoeg onmogelijke vraag: wat definieert het ultieme literaire personage? James Wood laat er geen twijfel over bestaan: ‘Er bestaat niet zoiets als hét romanpersonage. Er zijn nu eenmaal duizend verschillende soorten mensen, soms rond, soms vlak, sommige diep, sommige karikaturen, sommige op een realistische wijze neergezet, andere in het leven geroepen met enkele lichte penseelstreken.’
Een ‘rond’ personage, wiens achtergrond en zielenroerselen uitgebreid aan de lezer worden getoond, is volgens Wood niet per definitie interessanter dan een ‘vlak’ personage. Zo kan een ik-verteller die weinig of volstrekt onbetrouwbare informatie over zichzelf geeft wél een bijzonder interessant personage zijn – lees bijvoorbeeld De nacht van Merijn de Boer. Een goed literair personage onderscheidt zich vooral door een moeilijk te definiëren subtiliteit, de ‘lichte penseelstreken’ die een karakter kunnen vormen.
De veertien punten van Arie Storm bieden een leidraad voor het scheppen van een literair personage. Niet meer dan een leidraad, want een goed literair personage is net zo complex als het leven zelf.
Geciteerd uit: Arie Storm, Het schrijven van een roman (Querido 2014)
14 punten (deel 3)
Samen met de punten uit de schrijftips #2 en #3 heb je nu ‘de 14 punten van een bruikbaar literair personage’ compleet. ‘Hang deze veertien punten naast of tegenover het bureau, of in elk geval voortdurend in het zicht,’ adviseert Arie Storm.
- Weet op de een of andere manier dat het fictie is. Hij of zij is zich bewust van iets wat hij niet weet.
- Gelooft oprecht dat het bestaat (precies zoals wij, mensen en dus geen personages, denken dat we bestaan).
- Bestaat pas als het zich met andere personages verbindt en zich tegen andere personages afzet. Een literair personage vertoont interactie.
- Kan rekenen op de warme belangstelling van zijn of haar schrijver/bedenker. Een literair personage wordt uitsluitend gevormd door de roman zelf; die moet tot op zekere hoogte eenheid vertonen, de gebeurtenissen erin moeten tot op zekere hoogte plausibel zijn, zoals ook de acties van het personage tot op zekere hoogte geloofwaardig moeten zijn; enige vriendelijkheid is belangrijk (maar vergeet niet ook genoeg punt 4 toe te voegen), maar het belangrijkst in dit verband is dit:
- Wordt gecreëerd door een schrijver die doordrongen is van het besef dat de acties van een literair personage belangrijk zijn.
- Wordt met enige subtiliteit neergezet.
- Is monomaan, dat wil zeggen: het literair personage heeft een centraal verlangen.
- Is vastberaden zichzelf te zijn.
Oefening
Wie is jouw hoofdpersonage? Hang de veertien punten boven je beeldscherm en beschrijf hem of haar in één alinea.
Stuur je omschrijving naar info@queridoacademie.nl of laat hieronder een reactie achter.